De maatschappij verandert continu, door meer samenhang worden zaken complexer. Oplossingen worden steeds meer in steden en in gemeenschappen gezocht en gevonden: met elkaar. Alléén de stad besturen is niet meer van deze tijd. Breda ontwikkelt zich tot een toekomstbestendige stad. Sociale en bestuurlijke innovatie loopt door alle plannen, projecten en ambities van deze Voorjaarsnota heen. Dat betekent loslaten waar het kan of op een andere manier regie voeren. Niet alleen vanuit een nieuwe terughoudende rol van de overheid, maar ook omdat inwoners weten wat hun stad nodig heeft en zij de ervaringsdeskundigen zijn. Mensen maken de stad. Breda is een levend laboratorium van sociale en bestuurlijke innovatie.

Deze innovatie zit in onze haarvaten en het is een manier van denken en doen geworden.  In ons eigen bestuur, in de manier waarop we met inwoners begroten of beleid maken. In de manier waarop we aansluiten bij initiatieven vanuit de stad. In de manier waarop de ambtelijke organisatie werkt: opgave gestuurd vanuit de behoefte van de samenleving. En in de manier waarop Bredanaars zelf hun leven en omgeving vormgeven, zonder tussenkomst van de gemeente. Innovatie is van alle Bredanaars.

De energie in de stad is voelbaar. Creativiteit, innovatie en ondernemerszin kunnen hier bloeien. Ideeën en experimenten krijgen de ruimte. We kijken door andere ogen naar vraagstukken. Dat brengt nieuwe inzichten en verruimt de blik. We willen de lokale democratie verstevigen en meer draagvlak creëren voor gemeentelijk beleid.

In dit hoofdstuk gaan we dieper in op sociale en bestuurlijke innovatie in projecten in stad, wijken en dorpen als ‘Breda Begroot’ en de thematafels in ‘Breda Doet’, nieuwe uitdagingen als de Omgevingswet, initiatieven en samenwerking op het gebied van duurzaamheid, sport en zorg en vernieuwende experimenten vanuit de stad en de dorpen zelf.

We hebben inmiddels veel ervaring opgedaan met sociale innovatie zoals de voorbeelden in dit hoofdstuk laten zien. We ontwikkelen deze werkwijze verder tot een Bredase methode, een manier van werken die we in toekomstige situaties en thema’s toepassen. Sociale innovatie als een ecosysteem voor stad en dorpen. We verbinden initiatieven, partijen en mensen actief aan elkaar, versterken het netwerk, we jagen aan, we inspireren, we faciliteren én we doen mee! We rijgen de vele kralen van de innovatieketting aan elkaar.  

Sociale innovatie is van ons allemaal. We blijven continue op zoek, samen met de stad, met de raad en met onze organisatie naar vernieuwing. Het is geen statisch proces maar een beweging die niet meer te stoppen is.  De innovatie krijgt ruim baan op alle fronten.

Vernieuwing brengt onze wijken verder
We bouwen de samenwerking in wijkplatforms uit. Het wijkgericht werken is inmiddels een erkende partner zowel binnen als buiten de gemeente. In het kader van ‘Breda Doet’ heeft het wijkgericht werken meer verantwoordelijkheden gekregen, zoals wijkimpuls, wijkplatforms en wijkcentra. ‘Breda Doet’ is een uniek proces. Het werken met thematafels en wijkplatforms is sociale innovatie bij uitstek. Dat zetten we krachtig door. We betrekken daarbij nog meer partners. Samen met dit sterke netwerk bedenken we een vernieuwende aanpak om te zorgen dat mensen gezond blijven en niet buiten de boot vallen.

Op het gebied van veiligheid, toezicht en handhaving gaan we alle personen en instanties die in een wijk bezig zijn aan elkaar verbinden. Alle zaken rond veiligheid, beheer en sociale omgeving pakken we gezamenlijk op. Ook zetten we de buurtpreventie krachtig door. Inwoners nemen zelf het initiatief, zoeken elkaar op en regelen het zelf, met onze hulp en expertise.  Hetzelfde geldt voor buurtbemiddeling, voor en door bewoners, met onze begeleiding.

Breda Begroot is een voorbeeld van innovatief besturen en participatief budgetteren. Breda Begroot krijgt in 2017 en 2018 een vervolg in de wijken. We blijven ook vernieuwende initiatieven als City Challenge en Crowdfunding Breda Breed ondersteunen. Goede ideeën uit de samenleving vinden hier een podium, initiatiefnemers vinden elkaar, versterken elkaar en realiseren hun plan. Met ondersteuning van de gemeente of van anderen die het een goed idee vinden.

Met elkaar de toekomst inrichten
In 2016 hebben we samen met de stad het Verhaal van Breda in de steigers gezet. Een mooi, interactief proces, waaraan iedereen mee kon doen. Zodat het ook echt het verhaal van alle bewoners, bezoekers, bollebozen, benjamins, bedrijven, buren, buitenlui en bestuurders is geworden. Dat verhaal bouwen we de komende jaren samen met de stad en de dorpen uit.

De Omgevingswet is een van de meest ingrijpende veranderingen waar stad en dorpen de komende jaren mee te maken krijgen. En een schoolvoorbeeld van vernieuwing. De nieuwe Omgevingswet is een prima voertuig om sociale innovatie op ruimtelijke ontwikkelingen en leefomgeving toe te passen. Mensen krijgen zelf meer grip op die leefomgeving en op ruimtelijke plannen. Er is straks 1 integrale wet voor de leefomgeving in plaats van de 26 wetten die er nu zijn. Fors minder regels dus. Dat betekent meer samenhang in ruimtelijke plannen omdat de héle leefomgeving van mensen centraal staat. Bereikbaarheid en leefbaarheid worden meegewogen. Er komt meer ruimte voor lokaal maatwerk, initiatief en participatie. Bovendien gaat de besluitvorming sneller. Dat vraagt vertrouwen van de gemeente in inwoners, ondernemers en organisaties. Samen met bewoners verbeteren we zo de leefomgeving in wijken en dorpen. We stemmen het proces rond de Omgevingswet af in Baronieverband en we zoeken samenwerking met de 19 gemeenten in de regio West-Brabant.

We gaan daarom ook door met Stadslab Breda dat prima past in de werkwijze van de Omgevingswet. Stadslab geeft ruimte aan ideeën en initiatieven rond stedelijke en maatschappelijke opgaven. Dat doen we samen met de bouw- en vastgoedsector en het onderwijs. De professionals zijn een klankbord en raadgever. Initiatiefnemers zijn zelf verantwoordelijk voor de realisatie van hun plannen.

We versterken de banden met de regio en gaan nog intensiever samenwerken op economisch en ruimtelijk gebied. De regio West-Brabant en het REWIN zijn daarbij onze voertuigen. Samen met onderwijs en bedrijfsleven geven we een flinke injectie aan de aantrekkelijkheid van West-Brabant als vestigingslocatie, aan de werkgelegenheid en aan de bereikbaarheid van ons gebied.

Veel initiatieven komen samen
Op het gebied van duurzaamheid is co-creatie en samenwerking al verankerd. In het Uitvoeringsprogramma Klimaat staan veel duurzame projecten die worden uitgevoerd op initiatief van ondernemende inwoners en organisaties met ondersteuning van de gemeente. Datzelfde gebeurt ook in de overgang van fossiele brandstoffen naar het gebruik van duurzame energiebronnen. Overal in de stad en de dorpen ontstaat wisselwerking en inspiratie om te participeren in groene energie, van energie coöperaties, bedrijven, warmteleveranciers tot bewoners. We jagen dat aan en faciliteren dat.

‘Team Breda’, onze meerjarige visie op sport, heeft niet voor niets deze naam gekregen. Samen met betrokkenen bij de sport, verenigingen, organisaties  en individuen, hebben we de speerpunten bepaald. Het is een blijvende uitnodiging aan de Bredanaars om  de komende jaren samen de plannen uit te voeren en met elkaar te blijven sparren om sport en bewegen op de kaart te zetten.  

We hebben samen met culturele initiatiefnemers in de stad een community gecreëerd om tot een nieuwe focus op cultuur te komen. Samen met het culturele veld zetten we dat door en maken een uitvoeringsagenda op 3 gezamenlijk gekozen thema’s.

Breda is onderdeel van de Bredase Health Community, een zorginnovatieplatform, samen met bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en kennisinstituten. We werken hier aan effectieve vernieuwende oplossingen in de zorg. Zodat inwoners gezond oud kunnen worden. Om eenzaamheid en laaggeletterdheid tegen te gaan en om de zelfredzaamheid van mensen te vergroten. Wanneer we de creatieve, de technische en logistieke sectoren aan elkaar verbinden, ontstaan mooie dingen. Voorbeelden van oplossingen zijn beweeggames, zorgrobots, simpele bewegwijzering in het ziekenhuis of riksha’s in de stad. Ook werken we hier samen met de gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom in het Care Innovation Center.   

Innovatie zit hem ook in de toepassing en het toelaten van vernieuwende technieken om onze stad bereikbaar en aantrekkelijk te houden. We gaan door met Smart Mobility, om met slimme oplossingen bijvoorbeeld verkeer en evenementen in goede banen te leiden.

We zijn bezig met een enorme, stadsbrede operatie om de afvalinzameling duurzamer te maken: iedereen moet meer afval scheiden zodat van afval grondstof gemaakt kan worden. Het restafval moet naar een container worden gebracht. Dat gaat iedereen aan en dat vergt een omslag in denken en doen. Bewoners kunnen inbreng leveren over de beste plaats voor de containers. We zorgen voor maatwerk waar nodig.

De stad vernieuwt zich snel en voortdurend
De sociale en bestuurlijke innovatie is niet afhankelijk van ons gemeentebestuur. De stad en de dorpen doen dat op heel veel fronten zelf. Mensen organiseren zich, in buurten, in wijken, in gezamenlijke passies en overtuigingen en maken daarmee Breda en hun  eigen omgeving een stukje mooier.

Denk bijvoorbeeld aan de Tegenlicht Meet-ups die worden georganiseerd rond maatschappelijke onderwerpen. Denk aan de Stichting Braak die initiatief neemt om lege plekken in de stad een mooie bestemming te geven. Denk aan Belcrum Beach, PakhuisB, STEK en Pier 15. Denk aan de samenwerking van natuurorganisaties in Natuurplein Baronie.
Denk aan de manier waarop onderwijsbestuurders met elkaar de huisvesting van scholen oppakken. Denk aan de energie coöperaties die samen met bewoners aan de slag gaan met duurzame energie.